Altzairuzko eta kuprezko osagarrien galdaketarako arezko moldeetatik gasak ateratzeko sistema berria

Garapen teknologiko berriak hutsune bidezko fabrikazioaren esperintzia era arrakastatsuan igortzea lortu du, kupre eta altzairuzko galda-osagarrien barne-kalitatea esanguratsuki hobetuta. Berrikuntza AZTERLAN Zentro Teknologikoaren eta Ondarlan, Materiart 2015 eta Castinox enpresen arteko elkarlanaren fruitua da.

Berrerabilgarriak ez diren galdaketa moldeak (osagarriek desmoldatzean deustezten direnak) hainbat are motaren eta aglomeratzaile organikoen eta inorganikoen arteko aglomerazioaren emaitza dira. Moldeari forma emateaz gain, aglomeratzaileek osagarrien kalitatea bermatzen laguntzen duten ezaugarriak ematen dizkiote moldeei, hala nola, erresistentzia mekanikoa hotzean zein beroan lan egiteko, iragazkortasuna gasak moldeetatik irtetzen direla ziurtatzeko, metal-urtuarekin erreaktibitate kimiko murriztua eta eroangarritasun termiko egokia.

Edonola ere, metala moldean isurtzeran, elementu aglomeratzaileak degradatu egiten dira eta metal urtuarekin nahasten dira. Ingurumenarengan eta osasunarengan inpraktu negatiboa izateaz gain, gas hauek oxidoak eta porositateak sortzen dituzte osagarrien baitan.

AZTERLANeko ikerlari Fernando Santos-en hitzetan “metala egoera likidoan dela, aglomeratzaileen eta oxidagarrienak diren aleazio elementuen arteko kontaktuaren ondorioz sortzen den erreakzioak oxidoak sortzen ditu moldearen barruan eta metal-urtuaren gainazalean, eskoria bezala. Gainera, gasen zati handi batek ez du lorten kanpora irtetzea solidotze prozesuan zehar eta osagarrien barne-kalitateari eragiten dioten poro bihurtzen dira”.

Problema hauen sahiesteko helburuarekin, merkatuan gas hauek ateratzeko hutsunea sortzeko hainbat teknologia daude. Altzairuaren fabrikazioari dagokionean, bigarren mailako metalurgia garatzean bere baitan darama hutsunea sortzea azken produktuan dagoen gas kopurua gutxitzeko. Argizari galdu bidezko teknologia erabilitako superaleazioen kasuan hutsunezko labeak erabiltzen dira fusioa eta osagarrien galdaketa egiteko. Honela, ondoren piezen baitan geratzen diren erreakziozko produktuak sortzea ekiditen da, zeinak iklusio eran geratzen diren.

“Garatutako sistema berria honako elementuok osatzen dute: gasak ateratzko ekipo bat, modelatze kutxen egokitzapena eta hazeztapen sistema bereziak, zeinak moldearen desegitearen ondoriozko gasak ateratzeaz gain, moldearen baitan dagoen airea ateratzeko aukera ere eskaintzen duten”.

Planta pilotuan balidatu ostean, sistema berria planta industrialera eraman da. “Bai inguru batean bai bestea, egindako frogen emaitzek erakutsi dute piezen baitako inklusioak %50 gutxitu direla”.

DESOX proiektua Eusko Jaurlaritzaren HAZITEK programaren baitan finantzatu da.

Galdatutako osagarri baten baitako oxidoen SEM irudia. DESOXen baitan garatutako teknologiak piezen kalitatea kaltetzen duten inklusioak eta porositatea gutxitzen ditu.